Onzekerheden
Bij de opstelling van de Kadernota heeft het college stil gestaan bij een drietal grote onzekerheden. Dit zijn:
- de uitgestelde herverdeling van het gemeentefonds
- de ontwikkelingen in het Sociaal Domein
- de effecten van de Covid-19 crisis op de gemeentefinanciën
Voor deze drie ontwikkelingen geldt dat we in de Kadernota nu geen financiële effecten ramen en dat we de ontwikkelingen op deze terreinen op de voet volgen. De drie onzekerheden hebben elk hun eigen dynamiek.
Herverdeling gemeentefonds
De herverdeling van het gemeentefonds is begin dit jaar officieel uitgesteld tot 2022. Dit besluit werd genomen voor het uitbreken van de Covid-19 crisis en sinds dat moment is het stil gebleven. De dreiging voor Zwartewaterland is er nog, namelijk een verlaging van de uitkering uit het gemeentefonds. De verlaging kan oplopen tot een jaarlijks bedrag van € 2,3 miljoen. Het college ziet niet hoe dit bedrag via de lijnen van logica en rechtvaardigheid tot stand kan komen. De uitkering uit het gemeentefonds is voor de kleinere gemeenten nu al fors lager per inwoner. Bovendien beschikken de kleinere gemeente niet over substantiële opbrengsten uit parkeren en toerisme die helpen om de kwaliteit van de openbare ruimte in stand te houden. De komende maanden bereiden wij ons verder voor op het gesprek over de herverdeling met feiten en beelden.
Ten aanzien van de inhoud vinden momenteel aanvullende onderzoeken plaats ten aanzien van het sociaal domein en de overige onderdelen. Daarbij speelt o.a. de omvang van de eigen inkomsten bij diverse gemeenten een rol. Deze hebben soms een verstorende werking op de objectieve verdeling. Verwacht wordt dat in november 2020 een nieuw voorstel gepresenteerd wordt.
Het college is graag bereid om de raad in het najaar enig inzicht te geven in waar Zwartewaterland staat ten opzichte van andere gemeenten. Voor de korte termijn zien wij geen aanleiding om te gaan schrappen in de voorgenomen uitgaven vanwege deze dreigende korting.
Ontwikkelingen Sociaal Domein
De ontwikkelingen in het Sociaal Domein volgen elkaar nog steeds op. Voor twee grote financiële ontwikkelingen geldt dat wij afhankelijk zijn van de besluitvorming op Rijksniveau. Dit betreft de structurele verhoging van de budgetten voor Jeugd en het zogenaamde woonplaatsbeginsel. Voor de verhoging van de budgetten Jeugd rekenen wij op de belofte van het kabinet dat de verhoging die vorig jaar in gang is gezet ook structureel wordt doorgezet. Nieuwe informatie hierover is nog niet ontvangen. Wat betreft het invoeren van het zogenaamde woonplaatsbeginsel voor het dragen van de lasten is het zo dat dit voor Zwartewaterland een financiële verbetering kan opleveren. Dit is ook nodig omdat in de vastgestelde meerjarenbegroting al rekening wordt gehouden met een structureel te behalen voordeel dat oploopt naar 0,45 miljoen euro. Het woonplaatsbeginsel is een belangrijk onderdeel bij het concretiseren van dit bedrag. Over het gehele pakket waarmee de besparing moet worden bereikt, gaan wij graag in overleg met de raad. In het najaar ontvangt u hiervoor concrete voorstellen.
Voor het sociaal Domein blijft verder gelden dat de werkelijk ontwikkeling van de uitgaven sterk wordt bepaald door maatschappelijke ontwikkelingen.
Covid-19 virus
De effecten van de Covid-19 crisis op de begroting voor volgend jaar en de jaren daarna kunnen op dit moment slechts langs de lijn van bestuurlijke uitgangspunten worden ingeschat. Ons uitgangspunt is dat de Rijksoverheid ons volledig compenseert voor de nadelige effecten. Tot op heden gebeurt dat ook daadwerkelijk als het gaat om de extra uitgaven voor de sociale zekerheid. De mate waarin ook volgend jaar extra ondersteuning voor inkomen en andere zaken nodig is, kan nu niet worden ingeschat.
Datzelfde geldt voor de gevolgen voor onze verbonden partijen zoals de Veiligheidsregio en de GGD.
Graag informeren wij in het najaar de raad nader over de ontwikkelingen. Waar de ontwikkelingen direct een plek in de begroting 2021 moeten krijgen, doen wij dat en maken dit ook duidelijk zichtbaar bij de aanbieding van de begroting dit najaar. Voor nu volgen wij de lijn dat de financiële effecten worden gecompenseerd door de rijksoverheid.